Typowo rozwijające się dziecko wypowiada pierwsze znaczące słowo około 12 miesiąca życia.
Rozwój mowy następuje bardzo szybko: dwuletnie dziecko zwykle jest w stanie powiedzieć dwuwyrazowe zbitki.
Podstawy do rozwoju komunikacji kształtują się już od pierwszych miesięcy życia.
7 – miesięczny maluch „rozmawia” z rodzicem poprzez powtarzanie sylab otwartych,
8 – miesięczne dziecko utrzymuje wspólne pole uwagi z dorosłym, roczne dziecko wskazuje palcem obrazki w książeczce, umie zainicjować kontakt z osobą dorosłą.
Niespełna dwuletnie dziecko rozumie proste polecenia i zakazy rodzica, by już rok później móc zbudować 2-3 wyrazowe zdania.
Istnieje wiele czynników, które warunkują prawidłowy rozwój mowy. Do najważniejszych z nich zaliczamy m.in.:
- prawidłowe funkcjonowanie poznawcze,
- prawidłowo rozwinięty słuch i wzrok,
- prawidłowo ukształtowane układy anatomiczne.
U dzieci z zaburzeniami rozwoju wiele sfer funkcjonowania rozwija się w nieprawidłowy sposób. Zwykle pierwszym niepokojącym rodziców sygnałem jest brak rozwoju mowy lub regres w zakresie już posiadanych umiejętności komunikacyjnych.
Problem braku mowy u dziecka jest jedną z najczęstszych przyczyn zgłaszania się do diagnozy psychiatrycznej w kierunku spektrum autyzmu.
Małe dziecko z diagnozą autyzmu powinno jak najwcześniej rozpocząć specjalistyczne zajęcia terapeutyczne.
Mają one na celu poprawę funkcjonowania we wszystkich tych obszarach, w których terapeuta stwierdza deficyty rozwojowe.
Niezmiernie ważne jest, by umiejętności jakich uczymy dziecko, były dla niego jak najbardziej przydatne w codziennym życiu. Za najważniejszy, pod względem funkcjonalności dla dziecka element terapii, należy uznać naukę komunikacji.
Nie jesteśmy w stanie przewidzieć w jaki sposób będzie rozwijało się dziecko z autyzmem, w jakim tempie będzie nabywać nowe umiejętności, a co za tym idzie, także tego czy dane dziecko nauczy się posługiwać mową czy nie.
Niezależnie od tego jak funkcjonuje dziecko na początku terapii, należy podjąć intensywny trening mający na celu wywołanie mowy.
Umiejętność komunikowania się czy to przy pomocy słów czy z użyciem komunikacji alternatywnej sprawia, że dziecko jest w stanie wyrazić swoje potrzeby. Brak możliwości porozumienia się z otoczeniem prowadzi u dzieci do rozwoju zachowań niepożądanych takich jak: agresja, autoagresja.
Zarówno rodzice jak i terapeuci powinni w planowany sposób stymulować rozwój komunikacji u małych dzieci, nawet jeśli w przyszłości dane dziecko będzie musiało korzystać z komunikacji alternatywnej.
