Wykorzystanie AAC we wspieraniu rozwoju mowy i komunikacji – przegląd badań.

ia_100000440

AAC (Augmentative and Alternative Communication) czyli wspomagające i alternatywne sposoby porozumiewania się to wszelkie działania, których celem jest usuwanie niepowodzeń komunikacyjnych oraz przywracanie umiejętności skutecznego porozumiewania się.

AAC można wprowadzać zarówno u osób, które nie mówią, ale także u tych, które używają mowy w ograniczony sposób i które rozwijają mowę. Systemy AAC mogą być budowane ze znaków graficznych (piktogramy, PCS, obrazki, symbole, litery), znaków manualnych (np. gesty) lub tzw. znaków przestrzenno-dotykowych (np. przedmiotów, części przedmiotów przytwierdzonych na specjalnych podkładkach).

AAC pozwala tym, którzy nie mają możliwości wyrażania siebie za pomocą słów, na zyskanie większej podmiotowości i wpływu na własne życie. Ułatwia im podejmowanie decyzji i informowanie o niej otoczenia, a także wybieranie preferowanych przedmiotów czy aktywności. Daje możliwość większej niezależności i ekspresji siebie w kontakcie z innymi. Wprowadzenie AAC u użytkownika z trudnościami w porozumiewaniu się wspiera szereg kompetencji komunikacyjnych, potrzebnych do funkcjonalnego porozumiewania się.

​Mimo to, wśród rodziców i specjalistów pojawiają się czasem wątpliwości dotyczące wpływu AAC na jej rozwój. Poniżej zaprezentowano przegląd badań dotyczących wykorzystania AAC w pracy z dziećmi z trudnościami w zachowaniu.

Badania potwierdzają, że wprowadzenie interwencji AAC przynosi:

  • ​redukcję częstotliwości i nasilenia zachowań trudnych
  • wzrost ilości wokalizacji
  • poprawę umiejętności w zakresie naśladowania dźwięków
  • stymulacja rozwoju językowego (słownik, złożoność i poprawność wypowiedzi)
  • zwiększenie częstotliwości inicjacji kontaktów
  • rozszerzenie zakresu funkcji komunikatów
  • poprawę w zakresie rozumienia, reagowania na komunikaty innych osób
  • zwiększenie możliwości aktywnego uczestnictwa w codziennych aktywnościach

Brak natomiast wyników wskazujących na zahamowanie rozwoju mowy lub wycofanie się mowy u dzieci korzystających z AAC (Huffman, 2011).

​Diecko, które nie mówi lub mówi niewiele będzie miało zatem okazję do rozwinięcia nie tylko kompetencji językowych (gramatyka, zasób słownictwa, etc.), ale także do nauczenia się ważnych kompetencji komunikacyjnych, których często osobom ze spektrum autyzmu brakuje. Do nich należą takie umiejętności jak spontaniczność komunikacji i inicjatywa, kierowanie komunikatu do osoby lub wytrwałość w zwróceniu na siebie uwagi.

Dla osób w spektrum autyzmu, dla których kanał przetwarzania wzrokowego jest najsilniejszym kanałem odbioru informacji, wspomaganie przekazu słownego za pomocą obrazka lub gestu pomaga skupić uwagę na tym co istotne. Przekaz wizualny jest też bardziej konkretny, dlatego zwiększa szanse osób z autyzmem, które nie rozwinęły mowy w wystarczającym stopniu na pełniejsze uczestnictwo w codziennym życiu.

 

Oprac. Katarzyna Pęczak na podstawie: „Effects of Augmentative and Alternative Communication on Language Acquisition and Expression In Young Children”, Leslie Elaine Huffman, 3/2011

Podziel się